Dnia 27.10.2023r. uczniowie z klasy VII i VIII pod opieką wychowawczyń, Pani Bożeny Zabrzeńskiej Szczygieł i Pani Barbary Moskały uczestniczyli w wycieczce do Oświęcimia. Pierwszym punktem zwiedzania był obóz koncentracyjny Auschwitz, do którego wejście otwiera brama z napisem: „Arbeit macht frei”, co oznacza „Praca czyni wolnym”. Mieliśmy świadomość, że każdy, kto tutaj trafił, był skazany na cierpienie i najprawdopodobniej śmierć.
Na początku pani przewodnik zaznajomiła nas z historią obozu. Obóz Auschwitz stał się dla świata symbolem terroru i ludobójstwa Utworzony został przez Niemców w połowie 1940 r. na przedmieściach Oświęcimia, włączonego przez nazistów do Trzeciej Rzeszy.
Bezpośrednim powodem utworzenia obozu była powiększająca się liczba aresztowanych masowo Polaków i przepełnienie istniejących więzień. Pierwszy transport Polaków dotarł do KL Auschwitz 14 czerwca 1940 r. z więzienia w Tarnowie. Początkowo miał to być kolejny z obozów koncentracyjnych, tworzonych przez nazistów już od początku lat trzydziestych. Funkcję tę Auschwitz spełniał przez cały okres swego istnienia, także gdy - od 1942 r. - stał się równocześnie jednym z ośrodków „Endlösung der Judenfrage” (ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej) - nazistowskiego planu wymordowania Żydów zamieszkujących okupowane przez III Rzeszę tereny.
Na terenie obozu znajdowały się bloki, oznaczone numerami i pełniące różne funkcje. W jednym z pomieszczeń znajdowały się liczne fotografie, przedstawiające ludzi w różnym wieku i różnej narodowości. Na ścianach korytarzy wisiały zdjęcia więźniów wymordowanych oraz zmarłych w wyniku głodu , wycieńczenia i chorób. Były tam również umieszczone za szybami przedmioty codziennego użytku, np. buty, garnki, ubrania, protezy nóg, okulary….
Pod Ścianą Śmierci z powagą i smutkiem oddaliśmy cześć zamordowanym. Po zwiedzeniu komór gazowych i krematorium udaliśmy się do oddalonego o 3 km obozu w Brzezince- największego z całego kompleksu Auschwitz, utworzonego w 1941 r. W Birkenau naziści wybudowali też większość urządzeń masowej zagłady. Do dziś nie zachowało się tu tyle elementów, co w Oświęcimiu, ale kiedyś zajmował on około 175 hektarów. Było tu ustawionych około trzystu baraków dla więźniów, a przebywało ich tu jednorazowo około dziesięciu tysięcy. Zbudowano tu także cztery duże krematoria, z których każde miało dwa piece i po dwie komory przystosowane do zagazowywania ludzi. Ten teren był jeszcze gorszy od tego, na którym został rozplanowany Auschwitz, gdyż znajdowały się tu bagna i mokradła. Największym problemem tego obszaru był brak wody, przez co warunki higieniczne były przerażające, a potęgowało to całe plagi ogromnych szczurów, wszawicę i ciężkie, niebezpieczne choroby. Baraki, w których mieszkali więźniowie, były przerobionymi stajniami lub postawionymi budynkami zbudowanymi z kamienia, które zapadały się na podmokłym terenie. W nich umieszczano pojedyncze prycze na trzech poziomach, na każdej z nich musiało spać nawet po kilku więźniów. W Brzezince dowiedzieliśmy się, jak wyglądało codzienne życie ofiar, w jakich strasznych warunkach spali, pracowali i żyli.
Auschwitz-Birkenau to symbol zagłady Żydów i Romów, martyrologii Polaków i obywateli innych okupowanych przez III Rzeszę państw Europy. Niemcy zamordowali w nim od 1 do 1,5 mln osób. 90 proc. ofiar to Żydzi.
Wizyta w tym miejscu zostanie w pamięci każdego z nas na zawsze. Aż trudno uwierzyć, że to "Ludzie ludziom zgotowali ten los”.
Wzruszeni i świadomi historii, którą powinniśmy znać, żegnaliśmy to smutne miejsce.
mgr Barbara Moskała
