Franciszek Smaciarz urodził się 27 listopada 1875 roku w Porębie Wielkiej na osiedlu Zagronie w rodzinie ubogiego chłopa jako drugi syn Katarzyny i Macieja Smaciarza. Pierworodnym był Stanisław, a trzecim dzieckiem była Maria.

Władysław Orkan to pseudonim literacki Franciszka Smaciarza, który przyjął w 1896 roku. Również cała jego rodzina w roku 1898 zmieniła nazwisko Smaciarz na Smreczyńscy. Dlatego w bibliografii można spotkać Władysława Orkana jako Franciszka Smreczyńskiego.

Główny wpływ na dalsze życie swoich dzieci miała matka. Ona to chciała, żeby jej synowie poszli w świat i zdobyli wykształcenie. W celu realizacji tego zamierzania włożyła bardzo dużo wysiłku i poświęcenia. Sama nauczyła się czytać, posiadała również talent gawędziarski i miała olbrzymią chęć poznania otaczającego ją świata. Jej marzeniem było, aby jej pierworodny syn został księdzem, młodszy został na gospodarce, ale również zdobywając wiedzę do jej uprawiania. Do pierwszej swojej szkoły chodził Franciszek w Porębie Wielkiej, następnie śladami swojego brata pobierał naukę w szkole przy klasztorze w Szczyrzycu. Matka widząc, że Franek ma chęci do nauki, mimo sprzeciwu ojca, wysyła dwóch synów do Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. Stanisław zdaje maturę i podejmuje studia biologiczne, a Franciszek bardzo dużo czyta, interesuje się teatrem i zaczyna pisać, udzielać się w czasopismach przyjmując pseudonim Władysław Orkan.

Władysław Orkan debiutował elegijno - patriotycznym poematem "Nad grobem Matki" w 1896 roku oraz wierszami satyrycznymi i obrazkami prozą. Protektorów inaczej mówiąc swoich opiekunów literackich znalazł w Maciejewskim, T. Jeżu i najważniejszym Kazimierzu Tetmajerze. K. Tetmajer chciał w nim widzieć pioniera szkoły podhalańskiej, podobnej do szkoły ukraińskich romantyków. Maciejewki natomiast był tak zafascynowany postacią Katrzyny Smaciarz i postępami literackimi Franciszka, że ujął ich jako bohaterów swojej powieści "Matka".

Władysław Orkan ostatecznie nie zdając matuty wrócił na ojcowiznę i całkowicie poświęcił się twórczości literackiej. Musiał przezwyciężyć trudności materialne i bariry społeczno - obyczajowe nie tylko w latach gimnazjalnych , ale i w późniejszym okresie. W całym jego życiu zawsze pomagała, wspierała go matka będąc równiocześnie krytykeim literackim , pierwszym recenzentem jego utworów i natchnienim do znalezienia tematu nowej powieści. Jej gawędziarski opowiadania ręką syna przyjmowały artystyczną formę i kształt powieści. Władysław Orkan był głęboko zakorzeniony w rodzinnej gorczańskij ziemi, do końca życia gospodarował w Porębie Wiekiej, wznosząc tutaj z olbrzymim poświęceniem swój dom mający charakter podhalańskij wilii zaprojektowanej przez Witkiwicza zwanej do dnia dzisiejszego Orkanówką. Był jednak w bliskich kontaktach z krakowskim środowiskiem artystycznym z "Życiem", "Młodością", "Krytyką". Razem z młodopolskimi poetami jeździł do Włoch i Szwajcarii oraz gościł ich w Gorcach i odwiedzał w Zakopanem. Stolica polskich Tatr również bliska była Orkanowi, gdyż siostra Maria wychodząc za mąż za kowala z Zakopanego Jana Mosza stworzyła tam drugi dom rodzinny. W środowisku literackim Zakopanego odegrał także znaczącą rolę będąc w 1909 roku jednym z założycieli Towarzystwa Pisarzy Polskich. Jako działacz Związku Teatrów i Chórów Włościańskich patronował w Zakopanem amatorskiemu ruchowi teatrów górali. Od 1912 roku aktywnie uczestniczył w Zjazdach Podhalan, stanowiąc zalążek powstałego do dziś działającego Związku Podhalan. Współtworzył ich pierwsze pismo "Gazetę Podhalańską", występując w niej w imieniu całej góralszczyzny o stworzenie ruch regionalnego charakterystycznego dla danej grupy górali.

Władysław Orkan najbardziej ceniony jest jednak jako prozaik. Pierwsze utwory to nowele, z 1898 "Nowele" i "Nad urwiskiem" napisane w 1900 r. Tego samego roku powstała powieść "Komornicy", której akcja rozrywa się na Koninkach. Utwór sceniczny to "Skapany świat" inny tytuł "Pomsta", powstał w roku 1899, wystawiony we Lwowie w 1902, a wydany w 1903 roku. Zbiór wierszy noszący tytuł "Z tej smutnej ziemi" z 1903 roku to obraz wsi nękany nędzą i jej społeczno - moralne skutki. Inaczej niż dotychczasowi piewcy tematu chłopskiego, ale ze szczególną sytuacją Podhala i gorców Władysław Orkan nie zajmuje się problemami ucisku ze strony dworu, lecz przedstawia wewnętrzne konflikty wiejski , wynikłe z przeludnienia gospodarstw i zróżnicowania środowiska. Widzi bogatych gazdów i bezrolną biedotę. Dlatego wizytówką Orkana został wiersz "Przygrywka" napisany w 1896 r. Orkan szukając rozwiązań tej trudnej sytuacji pisze powieść "W roztokach" , która zawiera wizję przyszłej wsi, rządzoanej kolektywnie na zasadach sprawiedliwości. Bohater utworu ponosi jednak klęskę, zawinioną przez siebie jak i przez brak przychylności otoczenia. Wspólpracując z Witkiewiczem Orkan próbował skonstruować "Teorię socjalną" dzieląc ludzi na grupy, co miało wyraz w dramacie "Wina i kara" napisanym w 1905 roku. Orkan ponowił próbę analizy chłopskiego reformatora w powieści "Franek Rakoczy" w 1908 r. Replikami postaci Rakoczego stali się też bohaterowie kilku nowel z tomu "Herkules nowożytny i inne wesołe rzeczy" oraz "Wesele Prometeusza"

Władysław Orkan również jako przedstawiciel młodopolski ludomanów występuje bardzo rzadko, ale opracował z dużym wdziękiem i znajomością tematu zbiór wiersz "Miłość pasterska" w 1908 roku. W powieści "Pomór " pisanej przez kilka lat ukazał grozę biologicznego wyniszczenia całej wioski rażonej plagą głodu i epidemią cholery po 1946 roku. Atmosferę rozpaczy i załamania wiary w wartości humanistyczne przenika liryka Orkana w utworze "Z martwej roztoki". Zupełnie inny temat jest w powieści "Drzewiej" . To dramat egzystencjalny człowieka , skonfrontowany z rytmem przyrody, legendarna opowieść o pierwszych osadnikach gorczańskich. W twórczości Orkana dochodzą również głosy zainteresowania tradycją historyczną. Ma to wyraz w dramacie "Ofiara" oraz w powieści epopei o buncie z 1651 roku pt: "Kostka Napierski".

Wydarzenia piewszej wojny światowej również wpłynęły na twórczość Orkana. Powstała wtedy "Pieśń o buncie" , która weszła do zbioru apeli pt: "Pieśni czasu". Wstąpiwszy do Legionów napisał Orkan garść wierszy patriotycznych, ale wojnę wyraził w reportażu "Droga Czwartaków" w 1916 roku. Najcenniejszą częścią twórczości Władysława Orkana z ostatniego okesu są "Listy ze wsi" napisane w latach 1925-27. Za zażycia autora potraktowano je jako wydarzenie litarackie i ideologiczne. Orkan dał w nich charakterystykę psychologiczną współczesnego chłopa, zanalizował jego historyczną i aktualną sytuację społeczną. Uwydatnił jego wartości obywatelskie i kulturotwórcze na tle dominującej kultury miasta. Sformułował też program działania dla nowej inteligencji wiejskiej.

W bibligrafii Władysława Orkana ważne są również aspekty życia rodzinnego. W roku 1909 poślubił Marię Zwierzyniecką pracownicę poczty w Niedźwiedziu. Żona ta jedna po trzech latach małżeństwa zmarła zostawiając mu córkę Zosię. Zosia dobrze zapowiadała się jako poetka, ale stale dręczona chorobami nie cieszyła się całym sercem z życia. Władysław Orkan drugi raz ożenił się z kobietą z kręgu artystycznego Bronisławą Folejewską. Miała ona już dwóch synów. Jeden z nich Witold zajmował się po śmierci Orkana jego domem. Władysław Orkan zmarł nagle w Krakowie dnia 14 maja 1930 wezwany tam przez żonę. Nic nie wiedząc o śmierci ojca dwa tygodnie później zmarła Zosia. Nauczycielski walor spuścizny Władysława Orkana i jego miłości do ludu znalazł odbicie w kulcie pisarza. W 1936 roku polonia amerykańska ufundowała pomnik, który stanął w Nowym Targu. Imieniem Władysława Orkana nazwano blisko 50 placówek oświatowych, kulturalnych i Muzeum w Rabce oraz Rezerwt Przyrody.

Bardzo bogata i rózżnorodna twórczość Władysława Orkana została przybliżona dzięki staraniom Stanisława Pigonia. On to właśnie jako zasłużony badacz literatury publikował i wydawał kolejne dzieła Władysława Orkana. Początek XXI wieku to również wznowienia utworów Orkana przez wydawnictwo "Miniatura".

Na podstawie tekstu Mirosławy Puchalskiej opracowała Jadwiga Stożek